Drodzy Czytelnicy! Dzisiejszy artykuł kieruję głównie do przedsiębiorców, wchodzących w relacje handlowe lub usługowe z kontrahentami. Ci z Was, którzy są zarejestrowani w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), zapewne, podczas rejestracji, musieli udzielić informacji czy pozostają w związku małżeńskim, a jeśli tak, to w jakim ustroju majątkowym małżeńskim. Zastanawialiście się kiedyś po co komu taka informacja? Nie chodzi tutaj o zaspokojenie ciekawości wścibskich urzędników lub uczestników obrotu gospodarczego, ale o ochronę tych ostatnich.

Może zacznę od przedstawienia pewnej sytuacji, często pojawiającej się w praktyce zawodowej. Pan Marek sprzedał Panu Krzyśkowi części samochodowe. Pak Krzysztof kupił ich kilka naraz z tego względu, że jest mechanikiem samochodowym i potrzebuje takowych do bieżących napraw. Pan Marek wystawił Panu Krzyśkowi fakturę na 40.000 zł. Pan Krzysiek nie zapłacił w terminie, ale obiecał, że wszystko odda za dwa tygodnie z odsetkami. Po dwóch tygodniach Pan Krzysiek przestał odbierać telefon i unikał Pana Marka jak diabeł wody święconej. Pan Marek pozwał Pana Krzyśka. Sąd wydał nakaz zapłaty w którym zobowiązał Pana Krzyśka do zapłaty na rzecz Pana Marka kwoty 40.000 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania sądowego. Nakaz zapłaty się uprawomocnił, ale Pan Krzysiek wciąż nie miał zamiaru płacić. Pan Marek złożył do Komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. Komornik nie znalazł majątku, z którego mógłby przeprowadzić egzekucję, lecz poinformował Pana Marka, że Pan Krzysiek jest współwłaścicielem pewnej, dobrze usytuowanej, działki budowlanej. Po sprawdzeniu księgi wieczystej, okazało się, że Pan Krzysiek jest współwłaścicielem razem z żoną na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej. Czy Komornik może skutecznie przeprowadzić egzekucję z tej nieruchomości?

Drodzy Czytelnicy, odpowiedź brzmi – to zależy. Od czego? Ano od tego, czy małżonka Pana Krzyśka wyraziła zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez Pana Krzyśka u Pana Marka.

Co do zasady egzekucję można kierować wyłącznie do majątku osobistego dłużnika, czyli nie można egzekwować z przedmiotów należących do majątku wspólnego. Wyjątkiem od tej zasady są takie składniki majątku wspólnego jak: wynagrodzenie za pracę lub dochód uzyskany przez dłużnika z innej działalności zarobkowej; korzyści uzyskane z praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej lub innej pracy twórczej; a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, egzekwować można również z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Poza wskazanymi powyżej wyjątkami, wierzyciel nie może żądać zaspokojenia z żadnych innych składników majątku wspólnego małżonków. Pan Marek nie może więc żądać zaspokojenia ze wspólnej działki Pana Krzyśka i jego żony, jeśli szanowna małżonka uprzednio nie wyraziła zgody na zaciągnięcie zobowiązania u Pana Marka. Żeby zaspokoić roszczenie z tego składnika majątku wspólnego małżonków, Pan Marek musiałby podjąć kosztowne i czasochłonne działania, a to złożyć do sądu wniosek o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami (art. 52 § 1a k.r.o.), jednocześnie uprawdopodobniając, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Jeżeli sąd ustanowiłby rozdzielność majątkową, to wierzyciel mógłby złożyć wniosek o podział majątku wspólnego małżonków. Po dokonaniu prawomocnego podziału majątku, Pan Marek mógłby skierować egzekucję, do tych składników, które Pan Krzysiek otrzymał po podziale.

Inaczej sprawa wygląda, jeżeli małżonka Pana Krzyśka wyraziła zgodę na zaciągnięcie przez męża zobowiązania u Pana Marka.  Jeżeli bowiem małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków (art. 41 § 1 k.r.o.). Jeżeli Pan Marek posiada dokument urzędowy lub prywatny, na przykład zwykłe pisemne oświadczenie małżonki Pana Krzyśka ze zgodą na zaciąganie zobowiązań przez męża u Pana Marka, to Pan Marek może wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności również przeciwko żonie Pana Krzyśka, co umożliwiłoby przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości wspólnej małżonków. Taka procedura jest znacznie szybsza, prostsza i mniej kosztowna w porównaniu z możliwym sposobem postępowania, opisanym powyżej, przy braku zgody małżonka.

Drodzy Czytelnicy! Morał jest prosty. Zawierając umowę z kontrahentem, warto dowiedzieć się czy ten pozostaje w związku małżeńskim, a jeśli tak, to czy między małżonkami panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. W takim przypadku dobrze jest się zabezpieczyć poprzez poproszenie kontrahenta o doręczenie pisemnej zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania. Takie proste oświadczenie może w przyszłości oszczędzić nam wielu problemów i doprowadzić do skutecznego wyegzekwowania należnej kwoty. Jeśli chcielibyście pogłębić swoją wiedzę w tym temacie, zapraszamy do kontaktu.