Drodzy Czytelnicy. Dozorca kojarzy się zwykle z gospodarzem domu (który nie da krzywdy zrobić nikomu…), utrzymującego porządek w budynku mieszkalnym. Nic dziwnego, że w sytuacji, gdy klienci zostają ustanowieni dozorcami ruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, są skołowani i nie mają pojęcia z czym to się może wiązać. Czy dozorca w postępowaniu egzekucyjnym ma obowiązki, które nakazują, że „zawsze pomoże, o każdej porze, o mój Boże!”? Niezupełnie.

Zacznijmy od tego jak można zostać dozorcą w postępowaniu egzekucyjnym. Przytoczę przykład, gdy egzekucja jest prowadzona z nieruchomości. Załóżmy, że Pan Marcin ma długi, które są egzekwowane przez komornika. Długi są dość znaczne, a Pan Marcin nie ma majątku, aby je pokryć, z pewnym wyjątkiem – nieruchomość. Pan Marcin odziedziczył w spadku dom rodzinny, w którym mieszka i który został zajęty przez komornika. Wykonano opis i oszacowanie nieruchomości i wyznaczono termin pierwszej licytacji. Nieruchomość, na licytacji komorniczej, nabył Pan Janusz. Pan Janusz – nowy właściciel nieruchomości - początkowo chciał, aby Pan Marcin nadal zamieszkiwał w swoim byłym domu rodzinnym za zapłatą miesięcznego czynszu. Minęło pół roku a Pan Marcin nie zapłacił Panu Januszowi ani złotówki. Pan Janusz stracił cierpliwość i postanowił wszcząć postępowanie o eksmisję Pana Marcina. Po żmudnym postępowaniu egzekucyjnym nastał dzień, w którym do drzwi Pana Marcina zapukał komornik w towarzystwie ślusarza, policjanta i Pana Janusza. Pan Marcin został wyprowadzony z domu, a pan Janusz otrzymał klucze od komornika. Ale to nie był koniec. W domu pozostało mnóstwo ruchomości – w tym meble, sprzęt RTV i AGD, należących do Pana Marcina, których Pan Marcin nie chciał i nie miał jak zabrać ze sobą. Komornik powierzył dozór nad rzeczonymi ruchomościami Panu Januszowi.

Powyższy sposób postepowania komornika znajduje podstawy w art. 1046 § 9 k.p.c., zgodnie z którym przeprowadzając egzekucję, komornik usunie ruchomości niebędące przedmiotem egzekucji i odda je dłużnikowi, a w razie jego nieobecności pozostawi osobie dorosłej spośród jego domowników, gdyby zaś i to nie było możliwe, ustanowi dozorcę, pouczając go o obowiązkach i prawach dozorcy ustanowionego przy zajęciu ruchomości, i odda mu usunięte ruchomości na przechowanie na koszt dłużnika. Komornik może też ustanowić dozorcę prowadząc egzekucję z ruchomości (art. 855 k.p.c.).

Jakie są uprawnienia i obowiązki Pana Janusza jako dozorcy ruchomości?

Po pierwsze, należy pamiętać, że dozorca obowiązany jest przechowywać oddane mu pod dozór ruchomości z taką starannością, aby nie straciły na wartości. Nie można ich więc przechowywać byle jak, w zawilgoconym pomieszczeniu (co niekorzystnie wpływa na meble), lub pod gołym niebem, nawet jeżeli będzie się to wiązało dla dozorcy z dodatkowymi kosztami. Dozorca ponosi odpowiedzialność za pogorszenie, uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie rzeczy ruchomej, jeżeli nie zachował należytej staranności w jej przechowywaniu (art. 856 i 875 k.p.c.).

Po drugie, dozorca może żądać zwrotu wydatków związanych z przechowywaniem oraz wynagrodzenia za dozór odpowiednio do poniesionych trudów. Sumę wydatków i wysokość wynagrodzenia ustala komornik. Dozorca powinien się w tym celu zwrócić do komornika z wnioskiem, najlepiej popartym rachunkami i zawierającym uzasadnienie.

Po trzecie, dozorca powinien dążyć do wydania ruchomości dłużnikowi (w tym wypadku Panu Marcinowi), jeżeli mamy do czynienia ze sprawowaniem dozoru nad ruchomościami nie odebranymi przez dłużnika przy wydawaniu nieruchomości. W tym celu, dozorca powinien wezwać dłużnika do odebrania ruchomości, wyznaczając termin nie krótszy niż 30 dni. No dobrze, ale co jeśli Pan Marcin nie ma zamiaru zabrać swoich mebli i sprzętu? Pan Janusz nie może być skazany na wieczyste przechowywanie rzeczy Pana Marcina! Jeżeli na wezwanie dozorcy dłużnik w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni, nie odbierze ruchomości, sąd na wniosek dozorcy i po wysłuchaniu dłużnika nakaże ich sprzedaż, a jeżeli ruchomości nie przdestawiają wartości handlowej lub sprzedaż okaże się bezskuteczna, sąd wskaże inny sposób rozporządzenia rzeczą, nie wyłączając ich zniszczenia. Z powyższego wynika, że Pan Janusz może złożyć do sądu wniosek i doprowadzić do przymusowej sprzedaży (którą przeprowadza komornik) lub nawet do zniszczenia rzeczy Pana Marcina.

Warto też wspomnieć, że dozorca jest obowiązany do wydania rzeczy na wezwanie komornika lub stosownie do orzeczenia sądu albo na zgodne wezwanie obu stron.

Mam nadzieję, że mniej więcej wyjaśniłem na czym polega dozór w postępowaniu egzekucyjnym. W razie pytań lub wątpliwości, pozostajemy do dyspozycji.