Drodzy Czytelnicy! O prawie konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, już na blogu pisaliśmy – i to natchnieni świąteczną atmosferą (https://www.kancelariawiw.pl/pl/blog/199-czy-mikolaj-przyjmuje-reklamacje--czyli-slow-kilka). Dla przypomnienia, jeśli jako konsument dokonujemy zakupu na odległość (np. przez Internet), lub poza lokalem przedsiębiorstwa, to przysługuje mu prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyny, w ciągu 14 dni (zazwyczaj od dnia objęcia towaru w posiadanie). Chciałbym natomiast dzisiaj odpowiedzieć na pytanie, czy – a jeżeli tak – to w jakim zakresie, konsument może używać towaru, który zostanie następnie zwrócony? Dość oczywistym jest, że możemy przymierzyć ubrania kupione przez Internet i je zwrócić. Ale co w sytuacji, w której użycie rzeczy wiąże się z obniżeniem lub utratą jej wartości? Czy możemy przykładowo, wypsikać pół butelki perfum i zwrócić resztę w 14 – stym dniu, bez żadnej konsekwencji?

Należy zacząć od tego, że konsument faktycznie ma prawo przetestowania produktu. Przepisy zostały skonstruowane z myślą przyznania „prawa do namysłu”, co oznacza, że konsument może skorzystać z rzeczy w sposób, który jest konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy. Przykładowo, możemy przymierzyć buty zakupione na odległość i odesłać je, jeśli są niewygodne lub nas uwierają.  Ale co w sytuacji, gdy w tych butach chodzimy przez dwa tygodnie, wytarliśmy już nieco podeszwy i w ostatni dzień terminu chcemy je zwrócić? Myślę, że zgodzicie się ze mną, drodzy czytelnicy, że nie trzeba chodzić w butach przez dwa tygodnie, aby przetestować, czy nam pasują. Przepisy ustawy o prawach konsumenta, nie wyłączają jednak w takim przypadku prawa do odstąpienia od umowy.

Czy z tego wynika, że sprzedawca nie jest w żaden sposób chroniony i musi wkalkulować w ryzyko działalności gospodarczej otrzymywanie zwrotu używanych przez 14 dni rzeczy? Nie do końca. Zgodnie bowiem z art. 34 ust. 4 ustawy o prawach konsumenta Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości towaru będące wynikiem korzystania z niego w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania towaru, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy zgodnie z wymaganiami art. 12 ust. 1 pkt 9. Innymi słowy, konsument ma prawa przetestować rzecz, lecz mogą się z tym wiązać pewne konsekwencje. Jeżeli przetestuje rzecz w zakresie racjonalnym i koniecznym to nie poniesie odpowiedzialności za używanie rzeczy, nawet jeżeli straci ona na wartości. Jeżeli natomiast będzie używał rzeczy w zakresie przekraczającym konieczność jej przetestowania, to będzie mógł skorzystać z prawa odstąpienia (chyba że prawo jest z jakieś przyczyny wyłączone), lecz poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą w stosunku do przedsiębiorcy. Tytułem przykładu, jeżeli zakupimy łóżko wodne, to koniecznym do jego przetestowania będzie odpakowanie i napełnienie wodą. Jeżeli łóżko nam nie będzie odpowiadało – okaże się niewymiarowe, niewygodne, nieszczelne – to będziemy mogli bez konsekwencji odstąpić od umowy w okresie 14 dni, pomimo że może się to wiązać z brakiem możliwości ponownego wprowadzenia takiego łóżka do obrotu. Jeżeli natomiast kupiliśmy butelkę drogich perfum i wykorzystamy przez 2 tygodnie ¾ butelki a następnie odstąpimy od umowy, to z pewnością używaliśmy towaru w sposób przekraczający konieczność przetestowania i poniesiemy odpowiedzialność odszkodowawczą. To samo dotyczy, przytoczonego powyżej przykładu, chodzenia w butach przez dwa tygodnie. Jeżeli rzecz stała się zupełnie bezwartościowa wskutek nieprawidłowego korzystania z niej przez konsumenta, ponosi on w pełnym zakresie odpowiedzialność wobec przedsiębiorcy za wyrządzoną mu w ten sposób szkodę. W niektórych przypadkach może się więc zdarzyć, że po odstąpieniu od umowy i odesłaniu rzeczy, konsument nie otrzyma zwrotu środków, ponieważ używał rzeczy w sposób nieodpowiedni i wyrządził sprzedawcy szkodę stanowiącą równowartość tejże rzeczy, lub otrzyma mniejszy zwrot, kiedy wartość rzeczy została obniżona jedynie częściowo.

Życzę wszystkim udanych zakupów. W razie problemów, pozostajemy do dyspozycji.