„Weź mi to napisz na komputerze” - czyli jak się uchronić przed sporządzeniem nieważnego testamentu.

MATEUSZ KRAWCZYK

Wspólnik 

Radca prawny - nr wpisu: KR-4645

Doświadczenie zawodowe zdobył pracując w kancelariach radcowskich i adwokackich w Tarnowie oraz pracując na rzecz Zespołu Radców Prawnych UJ.

W obszarze jego zainteresowań znajduje się prawo gospodarcze, prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne oraz prawo cywilne.

W spółce prowadzi bieżącą obsługę firm oraz procesy sądowe.

Tel: 576 629 999

„Weź mi to napisz na komputerze” - czyli jak się uchronić przed sporządzeniem nieważnego testamentu.

Życie jest piękne! Mówi się, że każdy dzień jest darem, który należy jak najlepiej wykorzystać. Cerpe diem – „Chwytaj dzień, bo przecież nikt się nie dowie, jaką nam przyszłość zgotują bogowie…”. Ale z drugiej strony – memento mori… pamiętaj o śmierci. Dzisiaj chciałbym napisać kilka słów w ramach tej drugiej, mniej optymistycznej myśli. Ludzie, którzy przypominają sobie o śmierci, nierzadko dążą do uregulowania sytuacji związanej z dziedziczeniem. Czasami rozporządzają swoim majątkiem jeszcze za życia, czyniąc darowizny na rzecz najbliższych, albo spisują testamenty w których powołują do dziedziczenia wybrane osoby. Zdarzają się sytuacje, że klienci – jako spadkobiercy wskazani w testamencie – przychodzą do kancelarii po śmierci spadkodawcy, prosząc aby pomóc im w przeprowadzeniu postepowań spadkowych na podstawie pozostawionego testamentu. Niestety bywa tak, że muszę rozczarować klientów informując, iż testament jest nieważny i wola spadkodawcy nie będzie mogła być spełniona. Dlatego tak ważnym jest, aby wiedzieć jak uchronić się przed sporządzeniem nieważnego testamentu.

I Testament holograficzny.

W prawie polskim wyróżniamy testamenty zwykłe i testamenty szczególne. Najbardziej powszechną i znaną formą testamentu zwykłego jest testament holograficzny, czyli testament napisany w całości pismem ręcznym przez spadkodawcę, podpisany przez niego i opatrzony datą. Sprawa wydaje się bardzo prosta, natomiast to właśnie testamenty sporządzone w tej formie najczęściej okazują się nieważne. Dzieje się tak wtedy, gdy treść testamentu zostanie spisana przez osobę trzecią, chociażby pod dyktando spadkodawcy, a spadkodawca jedynie podpisze dokument. Często zdarza się, że schorowany testator ma problemy z pisaniem odręcznie, więc dla wygody prosi osobę najbliższą o spisanie treści testamentu na komputerze. Następnie spadkodawca podpisuje się pod pięknym, wydrukowanym, opatrzonym datą i czytelnym testamentem, mając poczucie dobrze spełnionego obowiązku. Niestety taki testament będzie uznany za bezwzględnie nieważny, ponieważ nie został spisany w całości pismem ręcznym spadkodawcy. Pamiętajmy więc, że jeżeli sporządzamy testament samodzielnie, to koniecznym jest spisanie go osobiście pismem ręcznym, opatrzenie datą i podpisanie.

II Testament notarialny.

Pamiętajmy również, że testamentu nie musimy sporządzać samodzielnie. Bardziej bezpiecznym i polecanym rozwiązaniem jest sporządzenie testamentu przez notariusza, w formie aktu notarialnego. To rozwiązanie jest bezpieczne z tego względu, że testament zostanie sporządzony w formie poprawnej, będzie bardzo trudny do ewentualnego podważenia, a nadto notariusz wytłumaczy jak należy skonstruować testament, czym jest wydziedziczenie, co to jest zapis windykacyjny oraz pomoże ubrać w słowa nasze myśli. Akt notarialny jest więc kolejną, dopuszczalną przez prawo, formą testamentu zwykłego.

III Testament allograficzny.

Trzecim i ostatnim rodzajem testamentu zwykłego jest testament allograficzny. Sporządza się go w ten sposób, że w obecności dwóch świadków spadkodawca oświadcza swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu. Osoby głuche lub nieme nie mogą sporządzić testamentu w tej formie. Jeżeli więc nie chcecie sporządzać testamentu własnoręcznie lub u notariusza, zawsze możecie skierować swe kroki do urzędu gminy.

IV Testamenty szczególne.

W wyjątkowych sytuacjach można sporządzić testament w formie szczególnej, czyli innej niż trzy powyżej zaprezentowane sposoby. Testament szczególny może być ustny, podróżny lub wojskowy. Testament ustny sporządzić można tylko wtedy kiedy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. W takich sytuacjach spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie. Świadkowie mogą też odtworzyć treść testamentu ustnego poprzez zgodne zeznanie przed sądem.

Testament podróżny można sporządzić natomiast przed dowódcą (lub jego zastępcą) statku morskiego lub powietrznego, w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę w obecności dwóch świadków. Dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowódca statku lub jego zastępca.

Mam nadzieję, że po lekturze artykułu wiecie już jak uchronić się przed sporządzeniem nieważnego testamentu. W razie gdybyście potrzebowali pomocy w przeprowadzeniu postępowania spadkowego, zapraszamy do kontaktu. Tymczasem… carpe diem!