Wielkimi krokami zbliża się noc sylwestrowa. Rok 2022 będziemy witać zapewne z rodziną lub przyjaciółmi, na imprezach lub w zaciszu domowym. Niezależnie od tego gdzie i z kim powitamy Nowy Rok, najprawdopodobniej nie obędzie się bez odpalania petard czy też korzystania z fajerwerków. Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, że petardy i fajerwerki używane w sposób nieprzemyślany i nieodpowiedzialny – czemu często towarzyszy spożycie alkoholu – mogą okazać się bardzo niebezpiecznym narzędziem, zagrażającym mieniu, zdrowiu a nawet życiu. Z tego artykułu dowiecie się kto i jaką odpowiedzialność ponosi za szkody związane z odpalaniem petard i fajerwerków.

Impreza masowa – odpowiedzialość organizatora na przykładzie gminy.

Bardzo często gminy zapraszają mieszkańców, aby ci zgromadzili się w sylwestrową noc na rynkach, celelm wspólnego przywitania Nowego Roku. Przywitanie to okraszone jest pokazem sztucznych ogni, zorganizowanym przez gminę. Jeżeli wskutek pokazu sztucznych ogni zorganozwanych przez gminę, zostanie wyrządzna komuś szkoda (poparzenie, okaleczenie, pożar budynku), to oczywistym jest że odpowiedzialność ponosi organizator, czyli gmina. Natomiast co w przypadk, gdy członek zgroamdzenia – niezwiązany z organizacją imprezy -  odpali petardę obok nas, wskutek czego poniesiemy szkodę?

W powyższym przypadku – niezależnie od odpowiedzilaności osoby odpalającej petardę (o ile będzie możliwe zidentyfikowanie takiej osoby w tłumie)  - odpowiedzilaność poniesie również organizator, czyli gmina. W orzecznictwie podnosi się, że odpalanie petard w tłumie ludzi na rynku zagraża bezpieczeństwu zgromadzonej zbiorowości, oraz oczywiście przewidywalne są przypadki niesubordynacji uczestników spotkania noworocznego co do nieużywania w tym miejscu artykułów pirotechnicznych. W takiej sytuacji, gmina, jako organizator spotkania, ma obowiązek zadbać o to aby petardy nie były odpalane. Gmina powinna więc zachować środki ostrożności, takie jak ogrodzenie terenu  zebrania lub kontrolę czy osoby uczestniczące w wydarzeniu nie posiadają przy sobie petard lub fajerwerków. Jeżeli gmina zaniecha podejmowania działań prewencyjnych, to będzie ponosiła odpowiedzialność za używanie petard przez uczestników zgromadzenia[1].

Osoba poszkodowana wskutek odpalania fajerwerków - czy to przez organizatora imprezy, czy to przez uczestników imprezy - będzie więc mogła żądać od organizatora zapłaty odszkodowania, a nawet zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (czyli cierpienia psychiczne).

Odpowiedzialność osób prywatnych

W prawie polskim obowiązuje zasada: kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia[2]. Powszechnie wiadome jest, że nieumiejętne obchodzenie się z petardami i fajerwerkami jest niebezpieczne i stanowi przyczynę wielu wypadków. Dlatego nie powinny się tym zajmować osoby nietrzeźwe. Konieczne jest również używanie materiałów pirotechnicznych zgodnie z instrukcją i z zachowaniem środków bezpieczeństwa. Nie należy odpalać petard blisko zabudowań czy też w tłumie ludzi.  Nieodpowiedzialne posługiwanie się petardami, doprowadzające do powstania szkody u osób trzecich, jest właśnie zawinionym wyrządzeniem szkody, co prowadzi do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej osoby, które petardę odpaliła. Osoba odpalająca petardę winna więc, przykładowo, ponieść koszty leczenia osoby poparzonej lub okaleczonej, czy też pokryć koszty remontu budynku podpalonego przez paterę użytą zbyt blisko zabudowań, a nawet zapłacić odpowiednią sumę pieniężną celem wynagrodzenia cierpień psychicznych doznanych przez poszkodowanego.

Warto również zauważyć, że oprócz odpowiedzialności odszkodowawczej, osoby korzystające z petard w sposób nieodpowiedzialny, mogą ponosić również odpowiedzialność karną. Użycie fajerwerków w miejscu publicznym może być bowiem uznane za wykroczenie[3]. Wykroczeniem może być w szczególności używanie materiałów i środków pirotechnicznych zakłócające spokój publiczny, porządek publiczny, spoczynek nocny lub wywołujące zgorszenie w miejscu publicznym. Dotyczy to zwłaszcza używania petard w okresie przed i po nocy sylwestrowej. Warto również wspomnieć, że jeżeli wskutek nieodpowiedzialnego korzystania z petard ktoś poniesie szkody fizyczne, to sprawca może odpowiadać za przestępstwo spowodowania lekkiego, średniego lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i ponieść z tego tytułu bardzo poważne konsekwencje karne (spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jest zbrodnią, zagrożoną karą pozbawienia wolności od lat 3)[4].

Na koniec tych krótkich rozważań, w imieniu Kancelarii życzę Wam szczęśliwego Nowego Roku oraz szampańskiej zabawy sylwestrowej. Uważajcie na siebie i zachowajcie szczególną ostrożność korzystając z petard i fajerwerków. Starajmy się również nie odpalać petard przed lub po nocy sylwestrowej, aby oszczędzić niepotrzebnego stresu i cierpienia naszym czworonożnym przyjaciołom. Ponadto, w przypadku wątpliwości lub potrzeby pomocy w uzyskaniu odszkodowania, zapraszam do kontaktu.